Concentratiecontrole

De term “concentratiecontrole” duidt op de verplichting om fusies, overnames en joint ventures (“concentraties”) boven een bepaalde omvang ter voorafgaande goedkeuring aan een mededingingsautoriteit voor te leggen, die toetst of de concentratie niet zal leiden tot een significante beperking van de concurrentie. Of melding noodzakelijk is, en zo ja welke autoriteit bevoegd is (ACM dan wel de Europese Commissie) is afhankelijk van de omzet van de bij de concentratie betrokken ondernemingen. Bij grotere concentraties is de Europese Commissie exclusief bevoegd. Overigens kennen de meeste EU lidstaten en vele landen buiten de EU hun eigen systeem van concentratiecontrole, zodat grensoverschrijdende transacties vaak in meerdere jurisdicties gemeld moeten worden.

Op basis van een (met name bij de Europese Commissie zeer uitgebreid) formulier waarin de voorgenomen transactie en de daardoor beïnvloedde markten uiteen wordt gezet, vindt een eerste beoordeling plaats (‘eerste fase’) die in de regel 4 tot 6 weken duurt. Daarbij worden ook marktpartijen (concurrenten, afnemers) om hun visie gevraagd. Aan de formele melding gaat, met name bij de Europese Commissie, een vaak langdurig proces vooraf waarin het concept meldingsformulier wordt uitgewerkt en tal van vragen moeten worden beantwoord. Bij indiening van een concentratiemelding bij ACM is een bedrag van EUR 15.000 verschuldigd. De Commissie kent een dergelijke “filing fee” niet.

Wanneer de zaak ingewikkelder ligt kan een meer diepgaand onderzoek nodig zijn, dat meerdere maanden in beslag zal nemen (‘tweede fase’). Afhankelijk van de beoordeling kan de uiteindelijke goedkeuring onder voorwaarden worden verleend (“remedies”) die de geconstateerde problemen moeten wegnemen, bijvoorbeeld het afstoten van een bepaalde activiteit of het garanderen van toegang tot een bepaalde faciliteit voor concurrenten. Wanneer dergelijke remedies niet mogelijk zijn kan de transactie verboden worden, wat overigens zelden gebeurt.

Voor alle meldingsplichtige concentraties, ook de meest eenvoudige die geen invloed op de markt hebben, geldt dat deze tot het moment van goedkeuring niet mogen worden geïmplementeerd. Overtreding (‘gun jumping’) kan leiden tot forse sancties, ook al wordt de transactie zelf goedgekeurd. Bovendien moeten partijen bij een transactie altijd goed bedenken dat zij onafhankelijk van elkaar moeten blijven opereren totdat hun transactie is goedgekeurd en is geïmplementeerd. Het kartelverbod blijft tot dat moment ook op hen van toepassing.