Kartel

In de wet zult u het woord “kartel”  nergens tegenkomen, maar toch weet iedereen wat er mee wordt bedoeld: concurrenten die hun rivaliteit beperken door prijsafspraken, het verdelen van werkgebieden of klanten of het onderling toewijzen van aanbestedingen (de nog altijd welbekende “bouwfraude”).

Kartels zijn vrijwel zonder uitzondering streng verboden. Ze ondermijnen immers precies het proces dat het mededingingsrecht wil beschermen: vrije concurrentie. De gevolgen kunnen zeer ernstig zijn: zeer hoge boetes (ook persoonlijke boetes), schadeclaims van afnemers, nietigheid van overeenkomsten, reputatieschade en jarenlange procedures. Ook langdurige uitsluiting van deelname aan aanbestedingen is een reële mogelijkheid.

Ondernemers ontdekken soms dat zij veel sneller onderdeel uit blijken te maken van een kartel dan ze hadden gedacht; zelfs het eenmalig bijwonen van een bespreking met concurrenten waarbij ongevraagd concurrentiegevoelige informatie over tafel gaat kan fataal blijken. Het delen van concurrentiegevoelige informatie (bijvoorbeeld voorgenomen prijsverhogingen) wordt namelijk op zich, dus zonder bijkomende afspraken, al  als een (zelfstandige) kartelinbreuk gezien, ook wanneer die informatie geen aantoonbaar effect op de concurrentie heeft gehad.

Wanneer kartelinbreuken binnen de onderneming worden ontdekt (bijvoorbeeld door de nieuwe eigenaar na een overname) is snelle actie geboden. Op basis van een intern onderzoek kan worden overwogen het kartel op te biechten bij de ACM, de Europese Commissie of een andere bevoegde autoriteit. Wie dit als eerste doet kan voor volledige immuniteit in aanmerking komen; wel is het zo dat medewerking in een later stadium ook nog tot boeteverlaging aanleiding kan zijn (“clementie”). Met het indienen van een clementieverzoek start een voor de onderneming ingrijpend proces van intensief en langdurig meewerken aan het onderzoek, waarbij aan uitvoerige informatieverplichtingen moet worden voldaan, archieven moeten worden gelicht en bij (oud) werknemers informatie moet worden ingewonnen.